Johann Sebastian Bach: Complete Bach Cantatas Vol. 21 [3CD]

Muzyka Barokowa
premiera polska: 2012-06-12
kontynent: Europa
opakowanie: Jewelcaseowe etui
opis:
Pro Musica Sacra 13 (2015)
(. . .) Wybitny holenderski organista i dyrygent Ton Koopman od wielu lat zachwyca swymi interpretacjami muzyki barokowej, pełnymi witalności i blasku. Dynamizm jego interpretacji organowej muzyki baroku i ich ekspresja, ocierająca się niekiedy o muzyczną ekstrawagancję, zjednały mu ogromne rzesze słuchaczy na całym świecie. Od kilkudziesięciu lat znana jest pasja Koopmana do cyklicznego rejestrowania twórczości kompozytorów niemieckiego baroku. Na uznanie zasługuje jedyne jak dotąd nagranie kompletu dzieł Dietricha Buxtehudego, w którym Koopman występuje w kilku rolach: jest organistą solistą, realizatorem basso continuo i dyrygentem. Wysoko ocenione przez krytykę nagranie jest ozdobą katalogu holenderskiej wytwórni płytowej Challenge.

Muzyka wokalno-instrumentalna Johanna Sebastiana Bacha nagrana przez Tona Koopmana w komplecie nie przyniosła mu jednak aż tak wielkiego uznania. Obydwie Bachowskie pasje w jego interpretacji, zarejestrowane w latach 1992–1993, znacząco odbiegają od poziomu wyznaczonego przez innych dyrygentów tzw. „nurtu historycznie poinformowanego”, do których należą chociażby John Eliot Gardiner, Philippe Herreweghe czy Masaaki Suzuki. Nagranie kompletu Bachowskich kantat udało się natomiast tylko połowicznie.

Powstająca ponad dziesięć lat (1994–2005) edycja od początku realizacji napotykała na wiele przeszkód. Przylgnęło wręcz do niej miano „pechowej”. Szefowie wytwórni Erato (Warner), z którą został podpisany przez Koopmana kontrakt, nie wydawali się chyba w pełni przekonani do słuszności realizacji tego projektu. Po części wynikało to z faktu, iż Warner miał już w swym katalogu komplet kantat zrealizowany we wcześniejszych latach przez Harnoncourta i Leonhardta.
Komplet ten, mimo opisanych powyżej mankamentów, wciąż cieszył się dużym zainteresowaniem melomanów i znakomicie się sprzedawał. Nagranie Koopmana mogło więc tamten sukces zdyskontować albo utrwalić. Ich konkurowanie w jednym katalogu wydawało się wielu niezbyt przekonujące. Kiedy więc pierwsze tomy nowej Bachowskiej edycji, zawierające po trzy płyty kompaktowe, nie wzbudziły zachwytów krytyki i nie okazały się komercyjnym sukcesem, po ukazaniu się 9 z zaplanowanych 22 części, Warner wycofał się z projektu, zostawiając Koopmana i prowadzone przez niego zespoły w dość niewygodnej sytuacji. Szczęśliwie holenderski Challenge odkupił licencję na zrealizowane nagrania i podjął się dokończenia całej serii, nie zmieniając żadnych wcześniejszych ustaleń dotyczących założeń cyklu, doboru solistów, szaty graficznej itp.

Nagranie Bachowskich kantat dokonane przez Tona Koopmana, ukończone ostatecznie w roku 2005, ma wiele zalet. Najważniejszą z nich jest jego kompletność. Koopman nie dość, że nagrał wszystkie kantaty, to jeszcze uzupełnił edycję o wersje alternatywne niektórych ich fragmentów (dotyczy kantat BWV 4, 18, 21, 63, 80, 89, 162, 182) i całych utworów (BWV 120a, 134a, 173a). Zarejestrował także Quodlibet BWV 524 oraz jako pierwszy nagrał odnalezioną niedawno arię BWV 1127 Alles mit Gott und nichts ohn ihn.

Mocną stroną opisywanego nagrania jest porywająca gra The Amserdam Baroque Orchestra, do której w partiach solowych zaangażowano najwybitniejszych instrumentalistów specjalizujących się w grze na instrumentach historycznych jak: Jaap ter Linden, Marcel Ponseele czy Marion Verbruggen. Wśród nich jednak najbardziej przekonujący, wręcz olśniewający, był występ samego Koopmana, który we wszystkich kantatach z organami obligato pełnił rolę solisty. Za wzorcową uznać należy także realizację basso continuo. Dotyczy to zarówno kwestii różnorodności instrumentów, jak i idealnego ich zestawienia w poszczególnych utworach, a także znakomitej interpretacji. Dobór solistów wokalistów wzbudza mieszane odczucia. Ich zestawienie skutkuje brakiem jednolitości brzemienia. Obok fantastycznych wokalistów młodego pokolenia (Paul Agnew, Sandrine Piau, Andreas Scholl, Gerd Türk) udział w nagraniu wzięli wokaliści, którzy mimo wielu wspaniałych dokonań z lat wcześniejszych, nie byli w chwili powstawania nagrania w tak znakomitej formie. Pewne zmęczenie i brak precyzji słychać zarówno w głosie Barbary Schlick, jak i Christopha Prégardiena czy Michaela Chance’a. Nie zachwyca także zespół Płytowe rejestracje kantat kościelnych Johanna Sebastiana Bacha 155 chóralny. Choć trudno wskazać na jakieś szczególne mankamenty jego brzmienia, w zestawieniu z chórami Johna Eliota Gardinera czy Philippe’a Herreweghe, sprawia wrażenie śpiewającego zaledwie poprawnie.

Opisywane niedoskonałości nie dominują jednak nad zaletami nagrania. Tych drugich jest zdecydowanie więcej. Nie bez znaczenia są także znakomite dołączone do płyt opisy kantat, których autorem jest wybitny muzykolog – Christoph Wolff16. Mimo wyrażonych uwag krytycznych nagranie Bachowskich kantat dokonane przez Tona Koopmana z pewnością zasługuje na uwagę i jest bardzo dobrą propozycją dla tych, którzy chcą mieć w swej fonotece wartościowe nagranie kompletu tych arcydzieł. Aktualny katalog wytwórni Challenge oferuje boks składający się z 67 CD, w którego skład oprócz kantat kościelnych wchodzą także następujące kompozycje: kantaty BWV 200–206, 207a, 208–215; appendices do kantat BWV 4, 18, 21, 63, 80, 89, 162, 182; Quodlibet BWV 524, Sinfonia BWV 1045; Aria BWV 1127 Alles mit Gott und nichts ohn ihn oraz msze BWV 233–236.
autor: Wiesław Delimat, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie

Editor's info:
Most of the Cantatas in this this last but one issue of the complete Cantata work has been composed between 1730 and 1740. This volume contains - among others - the famous cantata "Wachet auf ruft uns die Stimme" BWV 140, with the famous chorale "Zion hört die Wächter singen".

muzycy:
Sandrine Piau
Johannette Zomer
Caroline Stam
Bogna Bartosz
Annette Markert
James Gilchrist
Paul Agnew
Christoph Prégardien
Jorg Durmuller
Klaus Mertens
Amsterdam Baroque Orchestra
Ton Koopman

utwory:
CD 1:
1. Was Gott tut, das ist wohlgetan III BWV 100
2. Was Gott tut, das ist wohlgetan III BWV 100
3. Was Gott tut, das ist wohlgetan III BWV 100
4. Was Gott tut, das ist wohlgetan III BWV 100
5. Was Gott tut, das ist wohlgetan III BWV 100
6. Was Gott tut, das ist wohlgetan III BWV 100
7. Bekennen will ich seinen Namen BWV 200
8. Ich ruf zu dir, Herr Jesu Christ BWV 177
9. Ich ruf zu dir, Herr Jesu Christ BWV 177
10. Ich ruf zu dir, Herr Jesu Christ BWV 177
11. Ich ruf zu dir, Herr Jesu Christ BWV 177
12. Ich ruf zu dir, Herr Jesu Christ BWV 177
13. Dem Gerechten muIU das Licht BWV 195
14. Dem Gerechten muIU das Licht BWV 195
15. Dem Gerechten muIU das Licht BWV 195
16. Dem Gerechten muIU das Licht BWV 195
17. Dem Gerechten muIU das Licht BWV 195
18. Dem Gerechten muIU das Licht BWV 195

CD 2:
1. Wachet auf, ruft uns die Stimme BWV 140
2. Wachet auf, ruft uns die Stimme BWV 140
3. Wachet auf, ruft uns die Stimme BWV 140
4. Wachet auf, ruft uns die Stimme BWV 140
5. Wachet auf, ruft uns die Stimme BWV 140
6. Wachet auf, ruft uns die Stimme BWV 140
7. Wachet auf, ruft uns die Stimme BWV 140
8. O ewiges Feuer, o Ursprung der Liebe BWV 34
9. O ewiges Feuer, o Ursprung der Liebe BWV 34
10. O ewiges Feuer, o Ursprung der Liebe BWV 34
11. O ewiges Feuer, o Ursprung der Liebe BWV 34
12. O ewiges Feuer, o Ursprung der Liebe BWV 34
13. Lobe den Herrn, meine Seele BWV 143
14. Lobe den Herrn, meine Seele BWV 143
15. Lobe den Herrn, meine Seele BWV 143
16. Lobe den Herrn, meine Seele BWV 143
17. Lobe den Herrn, meine Seele BWV 143
18. Lobe den Herrn, meine Seele BWV 143
19. Lobe den Herrn, meine Seele BWV 143
20. Der Friede sei mit dir BWV 158
21. Der Friede sei mit dir BWV 158
22. Der Friede sei mit dir BWV 158
23. Der Friede sei mit dir BWV 158

CD 3:
1. Gott ist unsre Zuversicht BWV 197
2. Gott ist unsre Zuversicht BWV 197
3. Gott ist unsre Zuversicht BWV 197
4. Gott ist unsre Zuversicht BWV 197
5. Gott ist unsre Zuversicht BWV 197
6. Gott ist unsre Zuversicht BWV 197
7. Gott ist unsre Zuversicht BWV 197
8. Gott ist unsre Zuversicht BWV 197
9. Gott ist unsre Zuversicht BWV 197
10. Gott ist unsre Zuversicht BWV 197
11. In allen meinen Taten BWV 97
12. In allen meinen Taten BWV 97
13. In allen meinen Taten BWV 97
14. In allen meinen Taten BWV 97
15. In allen meinen Taten BWV 97
16. In allen meinen Taten BWV 97
17. In allen meinen Taten BWV 97
18. In allen meinen Taten BWV 97
19. In allen meinen Taten BWV 97
20. O Jesu Christ, meins Lebens Licht BWV 118
21. Gloria in excelsis Deo BWV 191
22. Gloria in excelsis Deo BWV 191
23. Gloria in excelsis Deo BWV 191

total time - CD 1 - 64:58
CD 2 - 61:11
cd 3 - 71:50

wydano: 2006-04
more info: www.challenge.nl