Wspak: Radist z neba!

Folk/Ethno
premiera polska: 2023-11-24
kontynent: Europa
kraj: Polska
opakowanie: Digipackowe etui
opis:
liner notes
Korzenie duetu WSPAK sięgają barwnego Podlasia, założyły go w 2018 roku dwie przyjaciółki, rodowite białostoczanki – Adrianna Maria Kafel-Woźniak i Aleksandra Pura-Cidyło. Ich wspólne muzykowanie zaczęło się jednak znacznie wcześniej, około 2006 roku, jeszcze w czasach gimnazjalnych. Wspólne poszukiwania oraz podobna wrażliwość muzyczna skłoniły dziewczyny do tworzenia autorskich aranżacji znanych kresowych pieśni. Wybrany repertuar wykonywany był często w rodzinnym domu Oli, gdzie obok muzyki cerkiewnej królował folklor kresowy. Jej przodkowie mówili „po swojemu”, czyli w języku „tutejszych” zamieszkujących wsie w okolicach Zabłudowa. Muzyka ta wraz z językiem pielęgnowana była na co dzień w jej domu oraz w czasie rodzinnych i przyjacielskich spotkań. Stąd wymowa w zaaranżowanych przez duet utworach jest autentyczna, charakterystyczna dla ludności zamieszkującej tereny nazywane przez Oskara Kolberga „Podlasiem Ruskim”. Pojawiały się tam również pieśni łemkowskie, które dzięki swojej melodyjności i językowi zbliżonemu do ukraińskiego zostały wciągnięte do repertuaru mieszkańców kresów. Obecnie duet znajduje jeszcze bliższe związki z folklorem łemkowskim. Życie potoczyło się bowiem tak, że wybierając przyszłych mężów wżeniły się w łemkowskie rodziny i tradycje, które zamierzają pielęgnować.
Początki zespołu WSPAK były czysto wokalne. Z potrzeby wzbogacenia harmonii oraz poszerzenia środków wyrazu z biegiem czasu dołączone zostały instrumenty smyczkowe, takie jak: skrzypce, wiolonczela, suka biłgorajska, fidel płocka czy w s p a k. Instrument ten przypominający wyglądem i brzmieniem wiolonczelę, zbudowany jednak „na wspak" tradycyjnemu lutnictwu, zainspirował przyjaciółki na tyle, że jego nazwa stała się imieniem duetu. Dwoistość znaczeniowa idealnie oddaje bowiem charakter i sposób kreacji zespołu: To krok w odwrotną stronę do ciągłego biegu po muzyczną doskonałość, o którą każda z nas na swój sposób walczy od wielu lat. WSPAK to nasza ucieczka od ćwiczeń i presji w coś, co tworzy muzykę od początku jej istnienia – w miłość do słuchaczy i siebie nawzajem. (Ada & Ola)

liner notes
The origins of WSPAK take us to the colourful Podlasie region, where the duo was founded in 2018 by two friends and Białystok natives, Adrianna (Ada) Maria Kafel-Woźniak and Aleksandra (Ola) Pura-Cidyło. But their music-making together began much earlier, around 2006, when they were still in junior high school. Exploring music together and a similar sensitivity encouraged the girls to create their own original arrangements of familiar eastern-borderland songs. Their selected repertoire was often performed at Ola’s family home, where borderland folk reigned alongside Orthodox Church music. Her ancestors spoke “their own language”, meaning the language of the locals living in the villages around Zabłudów. This music together with the language was preserved in daily family life and during gatherings of family and friends. That’s why the pronunciation in the pieces arranged by the duo is authentic, typical of the people living in an area that 19th-century Polish ethnographer Oskar Kolberg called “Ruthenian Podlasie”. Lemko songs also appeared there, and – thanks to their melodiousness and a language similar to Ukrainian – became part of the borderland population’s repertoire. Today the duo is exploring even closer connections with Lemko folklore. It so happens that choosing their husbands, they married into Lemko families and into traditions that they intend to cultivate.
The beginnings of WSPAK were purely vocal. Out of a need to enrich their harmonies and expand their means of expression, over time the duo added string instruments: violin, cello, Biłgoraj suka, Płock fiddle, and w s p a k. This last instrument, which looks and sounds rather like a cello but is built wspak, or “other way round”, in relation to traditional lutherie, inspired the two friends so much that it became the name of their duo. The semantic duality perfectly reflects the duo’s character and performance style: It’s a step back from the constant race for musical excellence, for which each of us has been fighting in some way for years. WSPAK is our escape from practising and pressure to something that has been at the foundation of music since the beginning: love for the listeners and for one another. (Ada & Ola)

muzycy:
Adrianna Maria Kafel-Woźniak – vocals, Biłgoraj suka, Płock fiddle, wspak
Aleksandra Pura-Cidyło – vocals, violin

utwory:
1. Dobryj weczir Tobi 02:15
2. Spy Isuse, spy 04:23
3. Szczedryk 01:50
4. Oj, na mory, mory 03:16
5. Wstawajte, wstawajte! 02:18
6. Szczedryj weczir 03:56
7. Nowa radost' stała 04:10
8. Boh sia rażdaje 02:37
9. Cicha noc 04:19
10. Boh Spasytel 00:41
11. Radujtiesia wsi ludije! 07:14

wydano: November 24, 2023
nagrano: Recorded 24-26 July 2023 at Studio Dwa Domy in Warsaw (Poland)