Shostakovitch, Schnittke: Piano Quintets

Muzyka Współczesna/Współczesna Kameralistyka
premiera polska: 2010-11-18
kontynent: Europa
kraj: Polska
opakowanie: plastikowe etui
opis:
opis wydawcy:
Wiele łączy Dymitra Szostakowicza (1906-1975) i Alfreda Schnittke (1934-1998). Mimo że należą do różnych generacji, obaj tworzyli w Związku Sowieckim, i obaj próbowali zaszyfrować w swej muzyce dramat kompozytora "uwięzionego" w państwie totalitarnym. U obu twórców znajdziemy podobne emocje i podobną narrację, którą można ująć w formułę "przez ciernie do gwiazd". Zaczyna się od ogromu cierpienia, dalej mamy poszukiwanie dystansu, uzyskiwanego często poprzez ironię i rozbudowaną technikę cytatów, i w końcu przełamanie bólu, prześwit czegoś ukrytego i niosącego otuchę. Tak osobisty i bezpośredni ton, powiązanie muzyki z realną egzystencją, stanowią o rosyjskiej odrębności w panoramie muzyki XX wieku.
Kwintet fortepianowy Schnittkego należy do najczęściej wykonywanych dzieł kameralnych ostatnich dziesięcioleci. Pomyślany został jako wspomnienie matki kompozytora, zmarłej w roku 1972. Powstawał długo, w latach 1972-1976. Po napisaniu w 1972 roku części pierwszej (Moderato), kompozytor wyrzucił do "kosza" wiele wersji, które diametralnie różniły się od tego, co w końcu pozostało. Z niektórych szkiców do Kwintetu skorzystał Schnittke podczas pisania Requiem (1976). Przełomem było sięgnięcie po gotowego już walca (do "Eugeniusza Oniegina" Puszkina), obecnie stanowiącego drugą część Kwintetu.
Kwintet fortepianowy g-moll op. 57 Dymitra Szostakowicza posiada podobny układ narracyjny (od ciężaru do lekkości), jednak należałoby go umieścić w rejestrze muzyki "czystej". Jeśli jest tu dramat, to dramat muzyczny, jeśli radość - to radość promieniująca z samych dźwięków. Dzieło powstało w roku 1940. Wieńczy dramatyczną dekadę lat 1930-tych, kiedy muzyka Szostakowicza (szczególnie jego opera Lady Macbeth) spotykały się z miażdżącą krytyką. A co to znaczyło w Stalinowskiej Rosji, nie trzeba tłumaczyć... Po Kwintecie pojawi się z kolei seria patetycznych dzieł wojennych. Kwintet jest więc chwilą wytchnienia między dwoma wielkimi burzami w życiu kompozytora. Dziś Kwintet uchodzi za arcydzieło: szlachetności, ekspresji, konstrukcji, komunikacji między nowymi a dawnymi czasy...
Obydwa utwory zarejestrowali wytrawni kameraliści: Marcin Sikorski uchodzący dziś za jednego z najciekawszych pianistów kameralistów młodego pokolenia, oficjalny akompaniator międzynarodowych konkursów skrzypcowych w Poznaniu, Londynie i Hanowerze, posiadający w dorobku szereg nagród m.in. za najlepszy akompaniament oraz Kwartet AKADEMOS laureat wielu konkursów kameralnych, specjalizujący się w realizowaniu niekonwencjonalnych projektów artystycznych do których należą m.in. roczne cykle koncertowe: Nie dla Elizy - prezentacja wszystkich kwartetów smyczkowych Beethovena zestawianych z wybitnymi dziełami XX wieku, Haydn 2.0 - eksplorowanie związków pomiędzy najwybitniejszymi kwartetami Haydna i muzyką współczesną. Alchemicy dźwięków i słów - projekt chopinowski bez Chopina prezentacja wybitnych dzieł kameralnych przełomu XIX i XX wieku wyrosłych z inspiracji spuścizną Chopina.

reżyser nagrania: Beata Jankowska-Burzyńska
opracowanie graficzne: Magdalena Tomal-Wichrowska
na okładkach wykorzystano grafiki pt. "Szablony" Bartosza Sikorskiego
komentarz: Marcin Trzęsiok
tłumaczenie: Agata Knapik-Mikołajczak
kierownictwo produkcji: Krzysztof Batog


Marcin Sikorski (ur. 1971) jest absolwentem Państwowej Szkoły Muzycznej w Bytomiu oraz Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach, był uczniem Bogumiły Ścigały oraz studentem Marii Szwajger-Kułakowskiej, w dziedzinie kameralistyki kształcił się również pod kierunkiem m.in. Isaaca Sterna, Leona Fleishera, Eriki Frieser, Bruno Canino, Emanuela Axa oraz muzyków kwartetów La Salle, Juilliard, Emerson, Guarneri.
Jest dwukrotnym laureatem Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego w Usti n. Łabą, zdobywcą pierwszych nagród w konkursach muzyki kameralnej w Paryżu i Gdańsku oraz laureatem konkursów w Pörtschach, Vercelli i Krakowie.
W opinii krytyki uznawany jest za jednego z najwybitniejszych polskich pianistów-kameralistów. Wielokrotnie wyróżniany był jako najlepszy pianista podczas międzynarodowych i krajowych konkursów skrzypcowych, m.in. w Ljubljanie, Poznaniu, Lublinie i Gdańsku, a ostatnio podczas VII Międzynarodowego Konkursu Indywidualności Muzycznych im. A. Tansmana w Łodzi. Był oficjalnym pianistą VI Konkursu im. Józefa Joachima w Hanowerze i II Konkursu im. Benjamina Brittena w Londynie oraz XI, XII i XIII Konkursu im. Henryka Wieniawskiego w Poznaniu. Wielokrotnie brał udział jako pianista podczas kursów mistrzowskich w Austrii, Niemczech, Holandii i Polsce, współpracując z takimi sławami jak H. Krebbers, E. Friedmann, Ch. Treger, T. Grindenko, G. Żyslin, A. Lysy, W. Wiłkomirska, S. Kamasa, J. Kaliszewska, B. Nizioł, M. Baranowski, B. Bryła.
W maju 2001 na zaproszenie Isaaca Sterna uczestniczył w warsztatach muzyki kameralnej w Carnegie Hall w Nowym Jorku, biorąc udział w finałowym wykonaniu tria fortepianowego L. van Beethovena.
Był stypendystą Towarzystwa im. Fryderyka Chopina, Krajowego Funduszu na Rzecz Dzieci, Stypendystą Prezydenta Miasta Bydgoszczy oraz włoskiego stypendium "In Memoria di Vincenzo Pelosi". Jest laureatem nagrody "Fryderyk 2006". Pracuje na stanowisku adiunkta w Akademii Muzycznej im. Ignacego Jana Paderewskiego w Poznaniu.

Akademos String Quartet został założony w 1997. Swoje umiejętności członkinie zespołu doskonaliły na studiach podyplomowych: Anna Szabelka w Akademii Muzycznej w Warszawie w klasie prof. Konstantego Andrzeja Kulki, natomiast pozostałe członkinie kwartetu w Akademii Muzycznej w Katowicach w klasie kameralistyki Marka Mosia.
W 2007 został zaproszony do Carnegie Hall w Nowym Jorku na kurs "The ESQ Workshop: Beethoven Quartets", który był prowadzony przez członków The Emerson String Quartet.

W okresie jedenastu lat działalności artystycznej AKADEMOS wykonał ponad czterysta koncertów w kra ju i zagra nicą, brał udział w ogólnopolskich i międzynarodowych festiwalach i konkursach mu zycznych zdobywając nagrody i wyróżnienia. Koncertował w ośrodkach muzycznych Austrii, Białorusi, Czech, Niemiec, Litwy, Słowacji, Rumunii, Wielkiej Brytanii, Włoch i USA.

Zespół jest laureatem I nagrody na 16. Concorso Internationale di Esecuzione Musicale "Provincia di Caltanisetta" Musica da Camera" we Włoszech, III nagrody na Międzynarodowym Konkursie im. Beethovena w Hradec (Czechy), nagrody Radia Katowice za najlepsze wykonanie utworu kompozytora śląskiego oraz nagrody PWM na Ogólnopolskim Konkursie Kwartetów Smyczkowych w Katowicach. Otrzymał również stypendium twórcze Ministra Kultury.

Kwartet Akademos brał udział w kilkudziesięciu festiwalach muzycznych m.in: Warszawska Jesień, Central European Festival w Zilinie, Bachfest w Lipsku, Osterfestival Bayreuth i inne. W maju 2007 roku zespół wystąpił dwukrotnie w Carnegie Hall w Nowym Jorku w ramach: Emerson String Quartet Young Artists Concerts.

Repertuar zespołu obejmuje ponad sto pozycji wśród których są arcydzieła kameralistyki XVIII i XIX, klasyka XX wieku oraz dzieła najnowsze. Kwartet ma swoim dorobku liczne prawykonania utworów współczesnych. Często bierze udział projektach interdyscyplinarnych współpracu jąc m.in. ze Śląskim Teatrem Tańca i Orkiestrą Muzyki Nowej.

Akademos realizuje również własne projekty artystyczne. W związku z Rokiem Beethovena zespół przygotował wszystkie kwartety smyczkowe Ludwika Van Beethovena i zaprezentował je w sezonie 2007/2008 ramach cyklu pt. Nie dla Elizy - Beethoven i arcydzieła XX wieku. W 2006 i 2007 roku kwartet był głównym wykonawcą mono gra ficz nych Festiwali arcydzieł kameralistyki. Na I festiwalu w 2006 roku zaprezentował arcydzieła kameralne W.A. Mozarta, w roku 2007 wykonał najwybitniejsze tria i kwartety Ludwika van Beethovena.

Dorobek nagraniowy kwartetu obejmuje liczne rejestracje archiwalne dzieł współczesnych zrealizowane m.in. dla Polskiego Radia oraz płyty CD z dziełami: Beethovena, Szostakowicza, Sznitkego, Szymanowskiego, Szymańskiego i Vivaldiego wydane przez Polskie Radio Katowice, Acte Prealable i mniejsze wydawnictwa.

muzycy:
Marcin Sikorski: fortepian
Kwartet AKADEMOS
Anna Szabelka: I skrzypce
Joanna Cogiel: II skrzypce
Aleksandra Batog: altówka
Danuta: Sobik-Ptok wiolonczela

utwory:
Dymitr Szostakowicz (1906-1975) - Kwintet fortepianowy g-moll op. 57

cz. I Prelude. Lento. Poco piu mosso 4:31
cz. II Fugue. Adagio 10:17
cz. III Scherzo. Allegretto 3:30
cz. IV Intermezzo. Lento 6:17
cz. V Finale. Allegretto 7:04


Alfred Sznitke (1934-1998) - Kwintet fortepianowy (1972/76)

cz. I.Moderato 5:29
cz. II In Tempo di Valse 5:00
cz. III Andante 5:59
cz. IV Lento 4:37
cz. V Moderato pastorale 3:11

total time - 56:04
wydano: 2010-11-18
nagrano: Nagrano w listopadzie 2008 w sali koncertowej Centrum Nauki i Edukacji Muzycznej SYMFONIA w Katowicach
more info: www.stm.art.pl