Quatuor Dialogues / Ewald Demeyere - Mozart: Gran Partita [Hybrid SACD]

Klasyczna Muzyka Kameralna
premiera polska: 2016-06-03
kontynent: Europa
opakowanie: Jewelcaseowe etui
opis:
multikulti.com; 2016-06, ocena: *****
"Serenada B-dur K.361 / 370A" napisana przez Wolfganga Amadeusza Mozarta, znana jako Gran Partita (chociaż nazwy tej nie nadał jej kompozytor) jest niezaprzeczalnie jednym z najwybitniejszych dzieł muzyki klasycznej na zespół instrumentów dętych. Świetnie wpisywała się ona w wiedeńską tradycję tzw. Harmoniemusik - muzyki na zespoły instrumentów dętych, tworzonych by przydawały blasku arystokratycznym przyjęciom i bankietom, jednak również wykracza poza tradycyjną formułę. Oto bowiem do tradycyjnego oktetu dodane zostały jeszcze cztery rogi (w tym dwa basowe) oraz kontrabas. Pozwoliło to Mozartowi stworzyć dzieło o monumentalnych proporcjach i niezwykłych muzycznych harmoniach.

Historia Gran Partity nierozerwalnie związana jest z postacią Antona Stadlera, wiedeńczyka, wybitnego wirtuoza klarnetu i członka cesarskich zespołów muzycznych. Opowiadał on, że spotkał Mozarta w roku 1781, gdy ten przybył do Wiednia i dziś już panuje powszechana zgoda, że to on właśnie zlecił Mozartowi napisanie tej kompozycji.

To także prawdopodobnie on zainspirował Christian Friedrich Gottlieb Schwencke, wielkiego admiratora muzyki, znanego z bezgranicznego podziwu dla twórczości Wolfganga Amadeusza Mozarta, by przearanżował te tą kompozycję na mniejszy zespół instrumentalny, tak by mógł zagrać tą kompozycję w czasie swojej podróży po północnej Europie w roku 1794. Schwencke zrobił to zmieniając przy okazji nazwę na "Gran Quintetto".

Ta praktyka przearanżowywania kompozycji mistrzów na mniejsze składy była bardzo rozpowszechniona w dziewiętnastym stuleciu. Pozwoliło to na ożywienie bardzo wielu utworów wcześniejszych mistrzów - mogły być one wykonywane w prywatnych salonach arystokracji i wschodzącej burżuazji, gdyż nie potrzeba było większej liczby instrumentalistów, by je zagrać. Sprawiło to, że wiele tych kompozycji ocalało do naszych czasów, a jeszcze więcej nie popadło w całkowite zapomnienie.

Schwencke zbierał wszystko, co mógł znaleźć z dzieł Wolfganga Amadeusza Mozarta i bardzo wiele z nich wydał własnym sumptem i staraniem. Sam też dokonywał aranżacji kompozycji na mniejsze, bardziej współczesne składy instrumentalne. Tak też uczynił w tym wypadku, decydując się połączyć dwie tradycje charakterystyczne dla muzyki kameralnej tego okresu - fortepian oraz kwartet z obojem. Ówczesne pianoforte, jak i fortepian, bardzo różniły się mechanicznie od klawesynu - użycie mechanizmów z młoteczkiem skutkuje dużo większymi możliwościami dynamicznymi tych instrumentów. Obój natomiast jest bardziej dźwięczny w górnych zwłaszcza rejestrach, co przydaje jego brzmieniu lekkości, miękkości, pełni. To właśnie te cechy nowych na ówczesne czasy instrumentów, jak i cudowna, genialna orkiestracja Schwenckego pozwoliły mu przełożyć partie trzynastu instrumentów na kwintet z obojem i fortepianem.

Ewald Demeyere, wybitny pianista i klawesynista, wraz z zespołem Quatuor Dialogues sięgając po właśnie tą wersję dzieła, idą nieco pod prąd współczesnym tendencjom i trendom, wymuszającym pogoń za autentyzmem wykonawczym dawnej i klasycznej muzyki. Postanowili ocalić piękno zaklęte w stworzonych przez Mozarta i Schwencke'go harmoniach i pokazać, że ta muzyka poraża i zachwyca swoją lekkością, harmonią, wysublimowaniem. Chwała im za to, bo ich wspólne nagranie jest zaiste zachwycające."
autor: Wojciech Łastruga

Editor's info
The Serenade in B flat major K.361/370a by Wolfgang Amadeus Mozart, the so-called Gran Partita (this appellation is not the composer's), is inarguably one of the greatest works in the wind instrument repertoire. It adheres to the Viennese tradition of Harmoniemusik—music for wind ensembles intended to add lustre to aristocratic events and banquets—yet transcends the genre by its instrumentation (two basset-horns, two horns and a double bass were added to the traditional octet), its monumental proportions (seven movements) and the richness of its musical inventiveness.
The Gran Partita is inextricably linked with the figure of Anton Stadler, the Viennese clarinet virtuoso and member of the imperial Harmonie. He is presumed to have met Mozart when the latter arrived in Vienna in 1781. There is general agreement today that the Serenade K.361 was commissioned by Stadler.
Furthermore, it was most probably Stadler who, during a concert tour through northern Europe in 1794, provided Schwencke with the score from which the latter subsequently made an arrangement, renaming it ‘Gran Quintetto’.
Christian Friedrich Gottlieb Schwencke (1767-1822), son of a Hamburg town musician, succeeded Carl Philipp Emanuel Bach as Stadtkantor and Musikdirector. He was renowned for his boundless admiration for Wolfgang Amadeus Mozart. Schencke did not merely collect Mozart’s repertoire, but contributed actively to its dissemination. In order to reach as large a public as possible, he made, and had published, numerous arrangements of famous works by his idol. This practice was common and very popular among music lovers and amateurs. It allowed the revival of masterpieces in the private salons of the aristocracy and rising bourgeoisie, works that might otherwise have sunk into oblivion. Schwencke made a version for quintet with oboe of the Gran Partita.
In order to replace the thirteen instruments of the original version, Schwencke thus chose to combine two new complementary media emblematic of this period of chamber music: the fortepiano and the oboe quartet. Indeed, the second half of the 18th century saw the advent of new instruments alongside the emergence of new musical genres. The fortepiano differs from its predecessor, the harpsichord, in that it uses a mechanism of hammered instead of plucked strings, resulting in a greater dynamical range. The Classical oboe is characterized by an easier and more extended upper register and a sonority that can in turn be soft, light, clear or pungent. These expressive sound qualities, particularly adapted to the role given to the oboe in the emerging genre of the symphony, were also fully exploited in a new type of chamber music: the oboe quartet. Almost two hundred oboe quartets were composed in Europe between 1760 and 1800. Schwencke's arrangement is a masterpiece of orchestration, a rendering of the original score that is both faithful and richly colored. He did not merely transcribe the material from one instrument from the version for thirteen to another from the quintet. The melodic material has been ingeniously redistributed amongst the different parts, resulting in particularly varied sound combinations.
By way of an unequalled masterpiece of chamber music, this recording wants to restore a tradition and an art that we tend to neglect, if not despise, in the name of our search for authenticity: that of arrangement. Practiced by all great masters through the ages, and thus approved by them, it met the needs of a growing market of amateurs and dilettanti amongst the aristocracy and bourgeoisie. Not only was it lucrative for the editors and arrangers, but it contributed to the popularity of the composers as well, both in their native countries and abroad. Moreover, it played a far from negligible social and educational role during the century of the Enlightenment which advocated human emancipation through knowledge, contact with nature, and the arts.

muzycy:
Quatuor Dialogues:
Vinciane Baudhuin: oboe
Annelies Decock: violin
Mika Akiha: viola
Ronan Kernoa: cello

Ewald Demeyere: fortepiano

utwory:
1. Serenade in B flat major ‘Gran Partita' K. 361/370° - Largo - Allegro molto
2. Serenade in B flat major ‘Gran Partita' K. 361/370° - Menuetto - Trio 1 - Trio 2
3. Serenade in B flat major ‘Gran Partita' K. 361/370a - Adagio
4. Serenade in B flat major ‘Gran Partita' K. 361/370° - Menuetto (Allegro) - Trio 1 - Trio 2 - Trio 3
5. Serenade in B flat major ‘Gran Partita' K. 361/370° - Romance (Adagio - Allegretto - Adagio)
6. Serenade in B flat major ‘Gran Partita' K. 361/370° - Thema con variazioni
7. Serenade in B flat major ‘Gran Partita' K. 361/370a - Allegro molto
8. From ‘Die Zauberfloete' K. 620 - Der Hoelle Rache kocht in meinem Herzen

total time - 65:00
wydano: 2016-03-11
more info: www.challenge.nl