Jan Garbarek / The Hilliard Ensemble: Officium Novum

Muzyka Dawna
premiera polska: 2010-09-10,
Wydawnicto Audiofilskie
kontynent: Europa
kraj: Norwegia
opakowanie: plastikowe etui
opis:
opis dystrybutora:
Pomysł połączenia brzmienia saksofonu sopranowego Jana Garbarka z wielogłosową muzyką wokalną rodem ze średniowiecza i renesansu w wykonaniu The Hilliard Ensemble okazał się, komercyjnie i artystycznie, niezwykle trafiony. Pierwszy wspólny album - wydany w 1993 roku "Officium" - zebrał entuzjastyczne recenzje i znalazł ponad milion nabywców. Brytyjski Evening Standard napisał, że płytę wypełnia "najpiękniejsza muzyka, jaka kiedykolwiek została nagrana". Herald Tribune nazwał ją "niezwykle kojącą, unoszącą ducha pod niebiosa", New York Observer pisał o "zniesieniu wszelkich podziałów między jazzem a klasyką, sferą sacrum a profanum, muzyką dawną a współczesną", a The Guardian zachwycał się, że "całość brzmi tak, jak gdyby te utwory czekały na uzupełnienie ich partiami Jana Garbarka".

"Officium" wypełnił repertuar średniowieczny i renesansowy (Perotin, Dufay, de la Rue). Podwójny album "Mnemosyne" (1998), był rozwinięciem pierwotnego pomysłu, a obok muzyki średniowiecza znalazł się na nim również repertuar współczesny.

"Officium novum" to trzecia wspólna płyta Garbarka i Hilliard Ensemble. Została nagrana na przełomie czerwca i lipca ubiegłego roku w austriackim klasztorze St. Gerold, pod czujnym okiem producenta Manfreda Eichera. Tym razem większość wydawnictwa wypełnia tradycyjna muzyka Armenii.

Pomysł na kształt albumu zrodził się w trakcie podróży muzyków The Hilliard Ensemble w rejon Kaukazu, gdzie natknęli się na opracowania tradycyjnych pieśni świeckich i sakralnych autorstwa etnomuzykologa i kompozytora Komitasa Vardapeta (1869-1935).

"Hays hark nviranats ukhti" i "Surb, surb" zostały zaczerpnięte z Liturgii mszy świętej. "Hays hark nviranats ukhti" to hymn śpiewany tradycyjnie na początku nabożeństwa, w trakcie okadzania wiernych kadzidłem. "Surb, surb" ("Święty, Świety") to odpowiednik Sanctus w mszy obrządku rzymsko-katolickiego. "Ov zarmanali" - hymn na święto Chrztu Jezusa (przypadające na pierwszą niedzielę po Święcie Trzech Króli), wykonywany jest przy obrzędzie święcenia wody. "Sirt im sasani" towarzyszy ceremonii umywania nóg podczas liturgii Wielkiego Czwartku.

Program płyty wypełniła nie tylko muzyka Kaukazu. Na "Officium novum" znalazły się dwa utwory Garbarka: "Allting finns" napisany do wiersza szwedzkiego poety Pära Lagerkvista (1891-1974) oraz "We Are The Stars" (pochodzący z płyty saksofonisty "Rites") wykorzystujący poezję jednego z indiańskich plemion (Psamaquoddy). Kompozycję "Most Holy Mother Of God" Arvo Pärt napisał dla Hilliard Ensemble w 2003 roku. Na "Officium novum" wykonana jest a capella.

Najdłuższy utwór na płycie to trzynastominutowa "Litania", który łączy ze sobą tradycyjne "Otche nash" i fragment litanii autorstwa Mikołaja Kiedrowa. Kiedrow (1871-1940), student Rymskiego-Korsakowa, był twórcą licznych kompozycji, które weszły do repertuaru chórów muzyki cerkiewnej. Bizantyjskie "Swete tihij" (radosne światło) pochodzi z trzeciego wieku, śpiewane było na początku nabożeństwa, w trakcie wejścia duchowieństwa do świątyni. Szesnastowieczna hiszpańska pieśń dworska "Tres morillas", to opowieść o utraconej miłości. Zaś "Alleluia. Nativitas" Perotina jest nowym wykonaniem utworu, który muzycy wykonali na płycie "Mnemosyne".

Kolejność utworów na "Officium novum", nie jest przypadkowa - mimo że pochodzą z różnorodnych źródeł, zostały ułożone w spójną, pełną dramaturgii suitę.

"Officium novum" jest dowodem tego, jak bardzo rozwinęli się w trakcie siedemnastu lat współpracy. Saksofon sopranowy Garbarka tworzy piąty, kontrapunktujący względem partii czterech śpiewaków, głos. Jego gra, oparta na harmonice i skalach używanych w muzyce ormiańskiej, jest pełna pasji i inwencji improwizatorskiej. Interpretacje są pełne swobody, a Hilliardzi, podobnie jak saksofonista śmiało improwizują na bazie gotowych kompozycji.

Jesienią Jan Garbarek i Hilliard Ensemble ruszają w trasę koncertową z materiałem z "Officium novum". Repertuar płyty będzie wykonywany w kościołach Europy i USA. Muzycy wystąpią między innymi w Hamburgu, Salzburgu, Pradze, Bergamo, Berlinie, Cambridge, Heidelbergu, Eberbach, Kolonii, Monachium, Zurychu, Wiedniu, Nancy i Nowym Jorku. Trasa rozpoczyna się 14 września w hamburskim kościele St Michaelis.

muzycy:
Jan Garbarek soprano and tenor saxophones
The Hilliard Ensemble
David James countertenor
Rogers Covey-Crump tenor
Steven Harrold tenor
Gordon Jones baritone

utwory:
Ov zarmanali
Svjete tihij
Allting finns
Litany
a)Litany
b Otche nash
c) Dostoino est
Surb, Surb
Most Holy Mother of God
Tres morillas m'enamoran
Sirt im sasani
Hays hark nviranats ukhti
Alleluia. Nativitas
We are the stars
Nur ein Weniges noch

wydano: 2010-09-10
nagrano: Recorded June and July 2009
more info: www.ecmrecords.com